Prace nad wydaniem dziennika Tadeusza Cypriana z włoskich obozów jenieckich i jego zdjęć ze szkolenia w ramach Armii Polskiej we Francji trwały trzy lata. Sześć niepozornych zeszytów przechowywanych w poznańskim oddziale Archiwum PAN oraz 133 negatywy, podarowane w 1979 r. przez córkę fotografa Kolskiemu Klubowi Fotograficznemu Fakt, były tego warte. 

Zeszyty kryją w sobie rewelacyjny dokument. Osiemnastoletni autor zaraz po maturze ląduje w ogniu I wojny światowej – szkolenie, front włoski i kolejne włoskie obozy jenieckie. Jego świat wywraca się do góry nogami. A on pisze o tym na bieżąco – fantastycznie, z nerwem, dowcipem albo rozpaczą i wciąga nas do swego świata brawurowo. To narracja niezakłamana, porywająca. 

Kiedy wojna się kończy, Cyprian jako rekrut do – jak pisze – „armii Polskiej” opuszcza obóz i opowiada dalej. Teraz fotografią. Odzyskanie wolności łączy się z odzyskaniem aparatu fotograficznego, więc wraca do życiowej pasji i tworzy fotoreportaż o drodze z Włoch do Francji nowych hallerczyków, o przygodzie, szkoleniach, zwykłej codzienności w Armii Polskiej i to głównie w nieznanych dotąd ośrodkach w Bretanii. Zdjęcia są absolutnym unikatem. Zachowały się na wspomnianych 133 negatywach.

Od 3 września publikujemy codziennie posty z fragmentami notatek i reprodukcjami wybranych zdjęć na naszym Facebooku: www.facebook.com/instytutfotografiiprofotografia aż do 6 października 2021 r. – wtedy nastąpi premiera książki.

Tadeusz Cyprian: „Notatki jeńca 1917-1918. Fotografie 1918-1919”

Tom 1: „Notatki jeńca 1917-1918”; redakcja: Monika Piotrowska, współpraca: Magdalena Knapowska; 354 s.

Tom 2: „Fotografie 1918-1919”; opracowanie: Robert Andre; 134 s., 133 zdj.

Teksty wprowadzające: Monika Piotrowska, Robert Andre

Wydawnictwo: Robert Andre   

Przygotowanie i opracowanie: Fundacja Instytut Fotografii proFotografia.   

Koło 2021